Ένα ευχαριστώ στον Λ. Κεραμίδα
Για όσα είπε στην εκδήλωση για τα 50 χρόνια της λογοτεχνικής
μου προσπάθειας
και για την ψηφιοποίηση των βιβλίων μου για να γίνουν e-books
Ê
Ο Λευτέρης
Κεραμίδας είπε:
Είναι
αδύνατον να συνοψιστεί μια σταδιοδρομία 50 ετών μέσα σε λίγα λεπτά, πόσο μάλλον
μια ολόκληρη ζωή. Θα πω μόνο μερικά πράγματα ενδεικτικά για όσους δεν ξέρουν
καθόλου τι εστί Διαμαντής Φλωράκης και γιατί αξίζει μια τιμητική εκδήλωση. Κι
ίσως φανούν χρήσιμα και σε όσους τον ξέρουν, αλλά δεν έχουν καθίσει να
υπολογίσουν πόσο πραγματικά σημαντικός είναι.
Τυπικά σαν συγγραφέας εμφανίζεται ακριβώς πριν πέντε δεκαετίες, μ’ ένα
νεανικό μυθιστόρημα, αυτό που λέμε young adult
σήμερα,
αλλά πιο ουσιαστικά προσεγγίζει τον χώρο του φανταστικού τρία χρόνια μετά, με
την πρώτη του νουβέλα. Μέσα στη δικτατορία κυκλοφορούν δυο ακόμη βιβλία του,
ένα από τα οποία είναι η αρχή της 11λογίας «Υπαρξιακή Αναρχία-Εσχατολογική
Ουτοπία» από την οποία τον μάθαμε οι περισσότεροι.
Ήταν μια δύσκολη εποχή που ήθελε πολύ θάρρος για να αρθρώσει κανείς λόγο που διέφερε από την πεπατημένη. Μην ξεχνάτε πως υπήρχε ακόμα η λογοκρισία και τρομερή καχυποψία. Κι ο Διαμαντής Φλωράκης – επειδή το ζούσε το έργο του, δεν το έγραφε μόνο – είχε ήδη φακελωθεί από τη στρατιωτική του θητεία ως πιθανός εχθρός. Μόνο που οι πράξεις αντίστασής του δεν υπαγορεύονταν και δεν περιορίζονταν από κάποια πολιτική ιδεολογία, αλλά από την προσωπική του ηθική. Ήταν ανθρωπισμός, ένα τεταμένο χέρι προς τον συνάνθρωπο, μέρος της καθημερινής ζωής κι όχι δημόσιες διακηρύξεις και συμβολισμοί. Αυτό κι αν ήθελε θάρρος – δεν είχε συναγωνιστές για να τον στηρίζουν σε κάθε επισφαλές βήμα.
Ήταν μια δύσκολη εποχή που ήθελε πολύ θάρρος για να αρθρώσει κανείς λόγο που διέφερε από την πεπατημένη. Μην ξεχνάτε πως υπήρχε ακόμα η λογοκρισία και τρομερή καχυποψία. Κι ο Διαμαντής Φλωράκης – επειδή το ζούσε το έργο του, δεν το έγραφε μόνο – είχε ήδη φακελωθεί από τη στρατιωτική του θητεία ως πιθανός εχθρός. Μόνο που οι πράξεις αντίστασής του δεν υπαγορεύονταν και δεν περιορίζονταν από κάποια πολιτική ιδεολογία, αλλά από την προσωπική του ηθική. Ήταν ανθρωπισμός, ένα τεταμένο χέρι προς τον συνάνθρωπο, μέρος της καθημερινής ζωής κι όχι δημόσιες διακηρύξεις και συμβολισμοί. Αυτό κι αν ήθελε θάρρος – δεν είχε συναγωνιστές για να τον στηρίζουν σε κάθε επισφαλές βήμα.
Η αποχή του από την πολιτική ίσως να του στέρησε την αληθινή δόξα όταν
άλλαξαν τα πράγματα, αλλά δεν υπήρξε ποτέ περιθωριακός. Τα έργα του
επανεκδόθηκαν ξανά και ξανά (συνολικά έφτασαν τις 30 εκδόσεις ως σήμερα), πότε
από γνωστούς οίκους όπως ο Κάκτος και η Δωδώνη, πότε ως αυτοεκδόσεις, σε μια
εποχή που αυτή η λέξη δεν είχε καμιά αρνητική χροιά.
Η δεκαλογία του, το πιο φιλόδοξο έργο στη μέχρι τώρα ιστορία του
ελληνικού φανταστικού, κατόρθωσε να ολοκληρωθεί. Κάθε δυο χρόνια περίπου
κυκλοφορούσε και νέο βιβλίο της, ανεξάρτητο από τα προηγούμενα, αλλά που να
πραγματεύεται πιο εξελιγμένες εκδοχές των ίδιων υπαρξιακών ερωτημάτων. Όλα τα
έντυνε μια θελκτική πλοκή που εξασφάλιζε πως είχε νόημα να τα διαβάσεις όλα.
Δεκαεφτά χρόνια μετά το τελευταίο, ήρθε ένα ακόμα, σαν επίλογος.
Με την επιμονή του, κράτησε τα βιβλία του στα ράφια των βιβλιοπωλείων για δεκαετίες. Τα δυο πρώτα της ενδεκαλογίας κυκλοφόρησαν και στα αγγλικά ως paperback κι έχουν φτάσει σε βάθος χρόνου σε αριθμούς πωλήσεων που μπορεί να μη συγκρίνονται με τα ευπώλητα της βιτρίνας, αλλά είναι δυσθεώρητα ύψη για το ελληνικό φανταστικό. Αυτό καταρρίπτει τον μύθο των εγχώριων εκδοτών πως τα βιβλία πρέπει να είναι σαν τα ρούχα, να πλασάρονται μια σαιζόν και μετά να πετιούνται. Και η Επιστημονική Φαντασία μπορεί να βγάλει αυτό που οι αγγλόφωνοι αποκαλούν long-seller, βιβλία που θα πουλούν λίγο, αλλά εσαεί, αρκεί να μην τα καταχωνιάσεις σε κάποια σκονισμένη αποθήκη.
Ταυτόχρονα, ο Διαμαντής Φλωράκης έγραψε και μερικά μυθιστορήματα που τα αποκαλεί «αστυνομικά με ψήγματα ΕΦ και υπαρξιακούς στοχασμούς». Με τη σημερινή ορολογία, είναι τεχνοθρίλερ, περιπέτειες υψηλής τεχνολογίας με διακυβεύματα επιστημονικής ηθικής, τα οποία είναι τελικά ζητήματα φιλοσοφίας και κοσμοθεωρίας.
Τα βιβλία του Διαμαντή Φλωράκη δεν μπήκαν σε τόσα σπίτια όσα κάποιων σύγχρονών του συγγραφέων, αλλά διαβάστηκαν και διαβάζονται σε κάθε γωνιά της χώρας, από ανθρώπους κάθε επιπέδου μόρφωσης και κάθε ηλικίας, όπως φαίνεται από τις κριτικές που λαμβάνει ακόμα. Σήμερα τον διαβάζουμε αρκετοί της νεότερης γενιάς του φανταστικού – κάποιοι βρίσκονται εδώ μέσα – αλλά δεν το κάνουμε για ιστορικούς λόγους, για να δούμε πώς έγραφαν τότε, όπως θα πιάναμε για παράδειγμα ένα έργο του Graham Still. Τον διαβάζουμε για να ψυχαγωγηθούμε, για να διασκεδάσουμε και να άγει την ψυχή μας, όπως κάθε άλλο βιβλίο που επιλέγουμε. Θα μπορούσα να μιλήσω «για στοιχεία του έργου του που τον κάνουν πάντα επίκαιρο και διαχρονικό», αλλά αυτά είναι δημοσιογραφίστικες φλυαρίες. Νομίζω πως η υπόθεση μιλάει από μόνη της για όποιον θέλει να αφουγκραστεί.
Είπα και πιο πριν πως δεν υπήρξε περιθωριακός. Δεν τον ξέρουμε μόνο στο γκέτο του φανταστικού που συχνά ομφαλοσκοπεί και αρκείται σε φιλικά χτυπήματα στην πλάτη μεταξύ μας. Η μεγαλύτερη του διάκριση δεν είναι μια παρουσίαση από τους ακούραστους εργάτες του χώρου, όπως ο Μάκης Πανώριος, ο Νίκος Θεοδώρου κι ο Χρίστος Λάζος. Όταν πρωτοκυκλοφόρησαν τα διάφορα βιβλία του, του έγιναν κριτικές και παρουσιάσεις από άτομα όπως ο Ρένος Αποστολίδης, ο Βασίλης Βασιλικός, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο Νίκος Δήμου, ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, η Ελένη Ουράνη. Μίλησαν γι’ αυτά η Καθημερινή, η Βραδινή, η Απογευματινή, ακόμα και το Playboy.Ίσως να ήταν σύντομες αναφορές, αλλά δεν ήταν αντιγραφές από το κείμενο του οπισθόφυλλου όπως γίνεται συνήθως.
Με αφορμή τη γνωριμία τους, ο Βασίλης Βασιλικός τον κάλεσε στην τότε καινούριο εκπομπή του για το βιβλίο «Άξιον Εστί», μαζί με τρεις νεότερους συγγραφείς του είδους. Ήταν η πρώτη και τελευταία φορά που δόθηκε σοβαρό τηλεοπτικό βήμα στους εγχώριους δημιουργούς της λογοτεχνίας του φανταστικού. Και δε θα είχε συμβεί, αν δεν ήταν αυτός.
Τα περισσότερα απ’ αυτά που είπα και πολλά ακόμη, μπορείτε να τα βρείτε στο δίκτυο, καθώς ο Διαμαντής Φλωράκης διατηρεί ιστολόγιο από το1999. Το ονόμασε «Ανοιχτό διαδικτυακό ημερολόγιο», γιατί ο όρος blog ήθελε πολλά χρόνια ακόμα μέχρι να εμφανιστεί. Θα τον βρείτε και στο face book. Να σας θυμίσω πως είναι 77ετών και συνδέεται μόνος του; Και τώρα, όλο του το έργο είναι διαθέσιμο με τη μορφή των e-book,διαχύθηκε στο δίκτυο και ελπίζουμε πως θα μείνει εκεί για πάντα κι όλο και κάποιος θα το διαβάζει. Με τον τρόπο του και τον κόπο του κατέκτησε και την αθανασία, λοιπόν.
Δε σας είπα τίποτα για το περιεχόμενο του έργου του και τα νοήματα που πραγματεύεται. Αλλά πιστεύω πως σας έδειξα την κορυφή του παγόβουνου και σας έπεισα ότι είναι σημαντικός κι αξίζει να τον ψάξετε λίγο περισσότερο. Τα επιτεύγματά του δείχνουν πως ό,τι έκανε, το έκανε σωστά.
Με την επιμονή του, κράτησε τα βιβλία του στα ράφια των βιβλιοπωλείων για δεκαετίες. Τα δυο πρώτα της ενδεκαλογίας κυκλοφόρησαν και στα αγγλικά ως paperback κι έχουν φτάσει σε βάθος χρόνου σε αριθμούς πωλήσεων που μπορεί να μη συγκρίνονται με τα ευπώλητα της βιτρίνας, αλλά είναι δυσθεώρητα ύψη για το ελληνικό φανταστικό. Αυτό καταρρίπτει τον μύθο των εγχώριων εκδοτών πως τα βιβλία πρέπει να είναι σαν τα ρούχα, να πλασάρονται μια σαιζόν και μετά να πετιούνται. Και η Επιστημονική Φαντασία μπορεί να βγάλει αυτό που οι αγγλόφωνοι αποκαλούν long-seller, βιβλία που θα πουλούν λίγο, αλλά εσαεί, αρκεί να μην τα καταχωνιάσεις σε κάποια σκονισμένη αποθήκη.
Ταυτόχρονα, ο Διαμαντής Φλωράκης έγραψε και μερικά μυθιστορήματα που τα αποκαλεί «αστυνομικά με ψήγματα ΕΦ και υπαρξιακούς στοχασμούς». Με τη σημερινή ορολογία, είναι τεχνοθρίλερ, περιπέτειες υψηλής τεχνολογίας με διακυβεύματα επιστημονικής ηθικής, τα οποία είναι τελικά ζητήματα φιλοσοφίας και κοσμοθεωρίας.
Τα βιβλία του Διαμαντή Φλωράκη δεν μπήκαν σε τόσα σπίτια όσα κάποιων σύγχρονών του συγγραφέων, αλλά διαβάστηκαν και διαβάζονται σε κάθε γωνιά της χώρας, από ανθρώπους κάθε επιπέδου μόρφωσης και κάθε ηλικίας, όπως φαίνεται από τις κριτικές που λαμβάνει ακόμα. Σήμερα τον διαβάζουμε αρκετοί της νεότερης γενιάς του φανταστικού – κάποιοι βρίσκονται εδώ μέσα – αλλά δεν το κάνουμε για ιστορικούς λόγους, για να δούμε πώς έγραφαν τότε, όπως θα πιάναμε για παράδειγμα ένα έργο του Graham Still. Τον διαβάζουμε για να ψυχαγωγηθούμε, για να διασκεδάσουμε και να άγει την ψυχή μας, όπως κάθε άλλο βιβλίο που επιλέγουμε. Θα μπορούσα να μιλήσω «για στοιχεία του έργου του που τον κάνουν πάντα επίκαιρο και διαχρονικό», αλλά αυτά είναι δημοσιογραφίστικες φλυαρίες. Νομίζω πως η υπόθεση μιλάει από μόνη της για όποιον θέλει να αφουγκραστεί.
Είπα και πιο πριν πως δεν υπήρξε περιθωριακός. Δεν τον ξέρουμε μόνο στο γκέτο του φανταστικού που συχνά ομφαλοσκοπεί και αρκείται σε φιλικά χτυπήματα στην πλάτη μεταξύ μας. Η μεγαλύτερη του διάκριση δεν είναι μια παρουσίαση από τους ακούραστους εργάτες του χώρου, όπως ο Μάκης Πανώριος, ο Νίκος Θεοδώρου κι ο Χρίστος Λάζος. Όταν πρωτοκυκλοφόρησαν τα διάφορα βιβλία του, του έγιναν κριτικές και παρουσιάσεις από άτομα όπως ο Ρένος Αποστολίδης, ο Βασίλης Βασιλικός, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο Νίκος Δήμου, ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, η Ελένη Ουράνη. Μίλησαν γι’ αυτά η Καθημερινή, η Βραδινή, η Απογευματινή, ακόμα και το Playboy.Ίσως να ήταν σύντομες αναφορές, αλλά δεν ήταν αντιγραφές από το κείμενο του οπισθόφυλλου όπως γίνεται συνήθως.
Με αφορμή τη γνωριμία τους, ο Βασίλης Βασιλικός τον κάλεσε στην τότε καινούριο εκπομπή του για το βιβλίο «Άξιον Εστί», μαζί με τρεις νεότερους συγγραφείς του είδους. Ήταν η πρώτη και τελευταία φορά που δόθηκε σοβαρό τηλεοπτικό βήμα στους εγχώριους δημιουργούς της λογοτεχνίας του φανταστικού. Και δε θα είχε συμβεί, αν δεν ήταν αυτός.
Τα περισσότερα απ’ αυτά που είπα και πολλά ακόμη, μπορείτε να τα βρείτε στο δίκτυο, καθώς ο Διαμαντής Φλωράκης διατηρεί ιστολόγιο από το1999. Το ονόμασε «Ανοιχτό διαδικτυακό ημερολόγιο», γιατί ο όρος blog ήθελε πολλά χρόνια ακόμα μέχρι να εμφανιστεί. Θα τον βρείτε και στο face book. Να σας θυμίσω πως είναι 77ετών και συνδέεται μόνος του; Και τώρα, όλο του το έργο είναι διαθέσιμο με τη μορφή των e-book,διαχύθηκε στο δίκτυο και ελπίζουμε πως θα μείνει εκεί για πάντα κι όλο και κάποιος θα το διαβάζει. Με τον τρόπο του και τον κόπο του κατέκτησε και την αθανασία, λοιπόν.
Δε σας είπα τίποτα για το περιεχόμενο του έργου του και τα νοήματα που πραγματεύεται. Αλλά πιστεύω πως σας έδειξα την κορυφή του παγόβουνου και σας έπεισα ότι είναι σημαντικός κι αξίζει να τον ψάξετε λίγο περισσότερο. Τα επιτεύγματά του δείχνουν πως ό,τι έκανε, το έκανε σωστά.
Ê
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου