21/4/2000 (34)




Αυτές τις μέρες ξαναδιαβάζω, μετά από πολλά χρόνια, το συνταρακτικό βιβλίο του Α. Καμύ: Ο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ. Σε κάποιο σημείο του βιβλίου, ο Καμύ προσπαθώντας να εξηγήσει την αποτυχία των δύο μεγάλων επαναστάσεων (Γαλλικής και Ρωσικής) λέει πως οι επαναστατημένοι λαοί προδόθηκαν από τις ηγεσίες τους. Φοβάμαι πως αυτή η εξήγηση είναι λάθος. Νομίζω πως, περισσότερο από τις ηγεσίες τους, οι λαοί προδόθηκαν από τους εαυτούς τους. Από τις δικές τους δυνατότητες να στηρίξουν τα ιδανικά του αγώνα τους. Δεν μπορείς να εγκαθιδρύσεις ισότητα, αδελφοσύνη, ελευθερία μόνο με το να εξαφανίσεις εκείνους που αντιστρατεύονται αυτές τις αξίες. Πρέπει, με τη σειρά σου, να θέλεις και να μπορείς να τις παραχωρήσεις σε όλους τους άλλους (γνωρίζοντας και αναλαμβάνοντας το κόστος αυτής σου της πράξης, η οποία, βέβαια, μπορεί να σημαίνει τη δική σου απώλεια και ακόμα πως ο άλλος, οι άλλοι άνθρωποι (αυτοί που αντιστρατεύονται τα ιδανικά σου) σίγουρα δεν θα μπορούν να φανούν αντάξιοι της δικής σου πράξης.